21 października mijają 4 lata od niezrealizowanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego niekonstytucyjności zapisów art. 17 ust. 1 lit. b ustawy o świadczeniach rodzinnych. 

Trybunał Konstytucyjny w wyroku wydanym 21 października 2014 r. stwierdził, że różnicowanie wysokości przyznawanego opiekunowi świadczenia ze względu na wiek, w którym powstała niepełnosprawność podopiecznego, jest sprzeczne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, który mówi o zasadzie równego traktowania.

W komunikacie wydanym przez TK po wyroku czytamy:

Wykonanie wyroku Trybunału wymaga podjęcia niezbędnych oraz niezwłocznych działań ustawodawczych prowadzących do przywrócenia równego traktowania opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. 

>>Zapoznaj się z komunikatem Trybunały Konstytucyjnego ws. wyroku<<

Prace legislacyjne nad wdrożeniem wyroku trwają od marca 2015 roku. Kolejne rządy nie są w stanie znowelizować ustawy zgodnie z wyrokiem TK. Aktualnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej uzależnia wprowadzenie zmian dot. świadczeń od reformy systemu orzekania o niepełnosprawności.

Kalendarium prac legislacyjnych

• Marzec 2015 r. –  powstaje rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw, którego celem jest realizacja wyroku TK. Prace nad tym projektem zakończyły się w tym samym roku w Radzie Ministrów, w związku z zakończeniem prac Sejmu VII kadencji.
• 4 listopada 2016 r.  – do Sejmu wpływa  poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt złożyli posłowie opozycji.  Projekt przywiduje  przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego w równej wysokości dla wszystkich osób sprawujących faktyczną opiekę nad osobą z niepełnosprawnością, pod warunkiem niepodejmowania pracy zarobkowej.
• 2 grudnia 2016 r. – projekt trafia do pierwszego czytania w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.
• 6 lutego 2018 r. – pierwsze czytanie projektu poselskiego w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Na posiedzeniu projekt został skierowany do dalszych prac w Podkomisji stałej do spraw osób niepełnosprawnych.
• 2 lutego 2017 r. – powołany zostaje Międzyresortowy Zespół do spraw Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy.
• Maj 2018 r. – MRPiPS przewiduje zakończenie pracy zespołu na 30. 06.2018 r. Od wyniku prac Zespołu i zaprezentowanych założeń reformy systemu orzekania oraz jej wdrożenia uzależniane jest wykonanie wyroku TK, jako dopełnienia systemu wsparcia osób z niepełnosprawnościami.

Pomimo opieszałości władz centralnych w realizacji wyroku, lokalne organy administracyjne i sądy przyznają incydentalnie opiekunom osób dorosłych świadczenie pielęgnacyjne (w wysokości 1477 zł) zamiast mniej korzystnego specjalnego zasiłku opiekuńczego (w wysokości 520 zł). Do takiego rozwiązania przychyla się również Najwyższy Sąd Administracyjny.

O wykonanie wyroku apeluje również Rzecznik Praw Obywatelskich.

Opiekunowie osób dorosłych pozwali Skarb Państwa (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) do zawarcia ugody przed sądem. Według opiekunów państwo powinno wziąć odpowiedzialność za szkodę, jaką wyrządza nierówne traktowanie opiekunów dzieci i dorosłych. W sierpniu 2017 r. nie doszło do ugody.

Przypomnijmy: Nie ma ugody między Skarbem Państwa a opiekunami osób dorosłych

Przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka również toczy się postępowanie w sprawie nierównego traktowania opiekunów. Argumenty za potrzebą równego traktowania opiekunów przedstawiła Helsińska Fundacja Praw Człowieka w swojej opinii przyjaciela sądu.

>>Poznaj najważniejsze argumenty HFPC<<