Można powiedzieć, że od 2012 roku sytuacja opiekunów osób z niepełnosprawnością na stałe zagościła w przestrzeni i dyskursie publicznym. Początkowo świadczenie pielęgnacyjne (wówczas w kwocie 520 zł) przysługiwało osobom rezygnującym z pracy na rzecz opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Co istotne, nie miało znaczenia to, czy jego niepełnosprawność powstała do 18. roku życia, czy też w wieku dorosłym.

Nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych, obowiązująca od 2013 r., pozbawiła prawa do otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego tych, których podopieczni stali się osobami niepełnosprawnymi po 18. roku życia (lub w trakcie nauki po 25. roku życia). Nabrało to szczególnego znaczenia w sytuacji pojawienia się niesamodzielności spowodowanej chorobą czy wiekiem – opiekunowie niepełnosprawnej matki lub niepełnosprawnego ojca nie mogli liczyć na wsparcie w takim samym wymiarze, jak rodzice niepełnosprawnych dzieci. Opiekunowie mogli ubiegać się o specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 520 zł, jednak pod warunkiem spełniania kryterium dochodowego. Pojawiła się znaczna grupa tzw. „wykluczonych opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych”. Obecnie świadczenie pielęgnacyjne to 1477 zł, podczas gdy specjalny zasiłek opiekuńczy to nadal kwota 520 zł.

Przykład Pana Mirosława Sobolewskiego

Interesujący, a zarazem motywujący niech będzie przykład pana Mirosława Sobolewskiego. 22 stycznia 2018 roku warszawski sąd podjął decyzję, zgodnie z którą Skarb Państwa jest zobowiązany do zapłaty ponad 33 tysięcy złotych panu Mirosławowi Sobolewskiemu z Warszawy, który opiekuje się swoją osiemdziesięcioletnią niepełnosprawną matką. Mężczyzna nie otrzymywał świadczeń pielęgnacyjnych na opiekę nad chorą mamą, a jedynie zasiłek dla opiekuna. Sytuacja finansowa Pana Mirosława uległa znacznemu pogorszeniu, stąd sąd podjął decyzję o wypłacie wspomnianej wyżej kwoty. Wyrok ten powinien stanowić inspirację dla innych opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, których szacuje się, że jest w Polsce około 150 tysięcy.

Świadczenia dla opiekunów osób niepełnosprawnych

System świadczeń społecznych zgodnie z polskim ustawodawstwem jest specyficzny. Warto zwrócić uwagę na wyraźne rozróżnienie sytuacji osób, które niedawno znalazły się w sytuacji bycia opiekunem (wielu z nich dopiero musi odnaleźć się w nowej roli i nowej sytuacji prawnej) i opiekunów wieloletnich, którzy od dawna borykają się z gąszczem przepisów i wyzwań natury prawno-administracyjnej.

W poniższej tabeli znajduje się zestawienie świadczeń przysługujących opiekunom.

Zestawienie świadczeń dla opiekunów

W kolejnej części Informatora dokładnie opiszemy kwestię poboru świadczenia pielęgnacyjnego i określające je podstawy prawne. Bądźcie czujni!

Informator przygotował Łukasz Koperski

Zapoznaj się z pozostałymi częściami Informatora:
#1 Co nas czeka w 2018 roku?
#3 Świadczenie pielęgnacyjne
#4 Zasiłek dla opiekuna oraz specjalny zasiłek opiekuńczy