Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością [RAPORT]
Raport pt.: „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością – zapotrzebowanie na miarę Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami” został zrealizowany w ramach badań antydyskryminacyjnych na lata 2016 i 2017, na zlecenie Rzecznika Praw Obywatelskich.
Jaka jest rola osobistego asystenta?
Jak czytamy we wstępie:
„Asystencja osobista oznacza wsparcie świadczone na rzecz osoby z niepełnosprawnością, prowadzone pod jej kierownictwem przez inną osobę, której celem jest umożliwienie niezależnego życia. Takim wsparciem może być przykładowo pomoc przy czynnościach higieny osobistej, odpowiednim ułożeniu lub zmianie pozycji w czasie snu, prowadzeniu gospodarstwa domowego lub też w zakresie poruszania się poza mieszkaniem, dostępu do dóbr kultury czy załatwiania spraw urzędowych.”
Autorzy raportu podkreślają, iż niezależność rozumieją jako formę autonomii jednostki, która nie jest poddana kontroli innych osób tzn. nie dokonują za nią wyborów, czy też nie decydują o jej stylu życia.
Jak wynika z przeprowadzonych badań, osoby deklarujące trudności w wykonywaniu codziennych czynności stanowią 17,7% (około 5,65 mln osób!). Z czego 55% z nich to osoby, które mają trudności z samoobsługą, tj. jedzeniem, ubieraniem się, myciem czy korzystaniem z ubikacji. Aż 37,2% (około 1,87 mln) osób mających trudności z wykonywaniem ww. czynności, deklaruje istniejącą potrzebę wsparcia w tym zakresie.
Z przytoczonych danych wynika, iż dotychczasowe wsparcie oferowane osobom z niepełnosprawnościami jest niewystarczające, aby mogły one cieszyć się możliwością realizacji niezależnego życia, a ich podstawowe potrzeby życiowe były zaspokojone. Koszty zaniedbań w tym obszarze ponoszą także ich rodziny, co najbardziej dotkliwe jest na tle społecznym.
Figura asystenta osobistego poprzez wsparcie w czynnościach życia codziennego, może umożliwić osobie z niepełnosprawnością m.in.: podejmowanie pracy zawodowej czy rozwój zawodowy, zapewnić szansę na równy dostęp do informacji i komunikacji, a także dostęp do usług opieki zdrowotnej.
W opinii badanych, asystenci wpływają również na uniezależnienie się osób z niepełnosprawnościami od rodziny. Przeciwdziałają także wykluczeniu społecznemu i ekonomicznemu członków rodziny (szczególnie matek), stwarzając im tym samym możliwość podjęcia/powrotu do aktywności zawodowej czy też pełniejszego uczestnictwa w życiu społecznym.
Aby osoby z niepełnosprawnością mogły liczyć na urzeczywistnienie ich prawa do niezależnego życia, niezbędna jest jednak zmiana całego systemu wsparcia, a dostępność i możliwość korzystania z usług asystenta osobistego stanowi tylko czubek góry lodowej.